driessen+van deijne in opdracht voor locatie Oranje Huis, Amsterdam
Het Oranje Huis in Amsterdam, onderdeel van Blijf Groep, biedt onderdak en hulp aan vrouwen, mannen en kinderen die te maken hebben met huiselijk geweld. Blijf Groep heeft de overtuiging dat de kwaliteit van de leefomgeving in de opvang belangrijk is en kan bijdragen tot herstel en zelfwaardering van de bewoners. Daarom verzocht de organisatie Driessen + van Deijne de kale en onpersoonlijke gangen in Het Oranje Huis zodanig in te richten dat ze “welkom, warmte en respect” uitdrukken.
Palmbladeren, met hun weerbarstige veerkracht en de geborgenheid die zij kunnen bieden, waren inspiratie voor het decoratieve programma. Op de wanden van de lange gang werd aan beide zijden een decoratieve baan aangebracht. De baan toont een in alle richtingen reflecterend patroon van kristalvormen in koel saffierblauw met warme goudgele accenten. De kristallenbaan doorsnijdt en verdeelt het wandvlak maar verbindt en definieert tegelijkertijd, met haar uniforme en herhalende motief, de ruimte. De associatie met kristallen wordt versterkt doordat hetzelfde motief, in transparante vorm en op kleinere schaal, aangebracht is op de glazen ruiten die het trappenhuis omgeven. Het lichtdoorlatend motief zorgt voor een zachte verbinding tussen binnen en de buitenwereld.
Vitrinekistjes van ruw pershout contrasteren met de kristallijne regelmaat en zijn brutaal op en op de grens van de decoratiebaan geplaatst. In de vitrines kunnen kinderen en andere bewoners creatieve uitingen of betekenisvolle objecten tentoonstellen. Zo maken zij zich de ruimte eigen. De objecten in de vitrines kunnen functioneren als praatstukken en bieden zo aanleiding en gelegenheid tot ontmoeting en verbinding tussen de telkens weer wisselende bewoners.
Driessen + van Deijne zorgden met hun ingrepen voor de transformatie van een onuitgesproken verkeerspassage tot een met aandacht geladen ruimte die geborgenheid en warmte uitstraalt. De gang is nu aangenaam om doorheen te bewegen en nodigt uit tot contact met anderen: je kunt je er thuis voelen.
Foto: Maarten Noordijk, Tekst: Miegiel Loeffen, Uitvoering: Erkamp Reclame, Baaijens Metaal, driessen+vandeijne In opdracht van locatie Oranje Huis in Amsterdam, onderdeel Blijf Groep
Stijlkamers Drift 23 - Universiteit Utrecht
FAKING IT
Builders of the Baroque were dab hands at conjuring up illusions of depth. They weren’t of course the first, nor the last, to deal in deception. From the walls of Pompeii with fake windows onto imaginary landscapes to the digital décors produced for today’s film-makers, trompe l’oeilhas long been a favourite in the designer’s bag of tricks. Used to effect, it adds an unsettling dimension, making you doubt the evidence before your eyes. But that’s not the effect created in the nineteenth-century period rooms at Drift 23 in Utrecht, now occupied by the city university. The decorative paintwork on the frames and cornices may be convincing and of immerse historical value, though it doesn’t quite transport you to another place.
The wall textiles recently added do exactly that, however. When the rooms were being turned into meeting rooms for the Faculty of Letters, restorers concluded that the original wallpaper from 1859 had deteriorated too far to be saved. Enter textile artist Hil Driessen. She stitched and folded a sheet of vinyl until she’d made the silhouette of a gaunt tree of a kind that only exists in the mind. This sheet was then photographed in the shadow of a real tree, and the resulting shadowy photograph was digitized, printed onto Trevira CS, and mounted where wallpaper once hung. Stretch out a hand to feel the texture of the knotted bark and you’ll look again in wonder, realize you’ve been duped, or question your sanity.
Trompe l’Oeil: Students who penetrate all the way to the restored period rooms at the Faculty of Letters in Utrecht learn that all is not quite what it seems, on the walls at any rate.
Tekst: Billy Nolan, Managing Editor Frame Magazine, Photography period rooms: René de Wit, Commissioned by: University Utrecht Project management: Building Office, E. Emmen, Design and direction: Marx & Steketee architecten bv, Eindhoven, Project architects: Annette Marx, Twan Verheijen, Design eighteenth-century period rooms: driessen+vandeijne, Restoration: SRAL Stichting Restauratie Atelier Limburg, Bruys Meubel- en Interieurrestauratie Upholstery: Fons van der Laar and Henk Tier, Photography scale models/original vinyl artworks: Michiel Vijselaar
Loungezolder Drift 23 - Universiteit Utrecht
LOUNGEZOLDER, DRIFT 23 Universiteit Utrecht
Om studenten en hun docenten op hun gemak te laten zijn en hen op informele wijze in contact te kunnen brengen, is er een zolder ingericht als studie-lounge.
De loungeruimte is een ruimte waarin studenten kunnen neerstrijken, individueel of in groepen. Het karakter is informeel en de ruimte is geschikt voor individuele én gemeenschappelijke aktiviteiten. Je kunt actief studeren aan de tafels, deze zijn overigens ook te gebruiken als kruk. Je kunt ‘chillen’ in de diepe banken met de grote kussens en kleden. De sfeer is te vergelijken met een bedouine tent. Het kleuraccent ligt op de bijzondere houten spantencontructie, die samen met de houten vloer en de hangnetten doen denken aan het ruim van een schip.
Architect: Annette Marx en Twan Verheijen, Marx&Steketee architecten, Ontwerp: driessen+vandeijne Uitvoering: Rick van der Heul, Decoratie en schilderwerk: Marleen van Wijgerden
Dudok Wonen, Hilversum
DUDOK WONEN, HILVERSUM
Hil Driessen en Toon van Deijne kregen de opdracht voor een project in de ronde presentatieruimte op de eerste verdieping van Dudok Wonen in Hilversum. Zij namen foto’s van panorama’s, en waren geïnspireerd door lijnen en structuren die te vinden zijn in de glooiende heuvels van het landschap. Ze hebben ook onderzoek gedaan naar de Nederlandse modernistische architect Willem Marinus Dudok, die stadsarchitect was voor Hilversum in 1928 en de Amerikaanse landschapsarchitect en ontwerper Charles Jencks. Vervolgens werd er aan de hand van gevouwen en geplooid groen fluweel en zijde / metaal organza een gelaagd lijnenspel gecreeerd. Hiervan werden diverse foto’s gemaakt die digitaal werden hergegroepeerd tot een fictief landschap. Het resultaat is een groen slingerend horizontal lijnenspel dat -geprint op semi transparante- stof de ruimte omarmt. De groene kleur kan boven de meanderende strook uitlopen in een blauwe waas. Dit genereert de warmte, expressiviteit en de extra dimensie die de Dudokzaal haar eigen gezicht geeft.
Foto Interieur: Jannes Linders, Foto Beer en origineel: Michiel Vijselaar, Architect: Opera concept & design, Ontwerp: driessen+vandeijne Kunstadviseurs: Kunst en Bedrijf, Amsterdam, Uitvoering: Fons van der Laar, Foto: maquette driessen+vandeijne
Vitrum Panelen - kantoren Rechtbank Amsterdam
INNOVATIEVE WANDKLEDEN IN HET VITRUMGEBOUW
In het Vitrumgebouw, ook wel De Brug genaamd, waar een deel van de werkvertrekken van het personeel van de Amsterdamse rechtbank is ondergebracht, wordt op het moment van schrijven een werk geïnstalleerd dat het midden houdt tussen een kunsttoepassing en een architectonische ingreep. De ontwerpers van het project, Hil Driessen en Toon van Deijne, werden in 2007 benaderd door architect Jan Bakers, die het gerechtelijke pand aan de Parnassusweg juist had gerenoveerd. Hij vroeg hun na te denken over een kunsttoepassing die tegelijkertijd de problematische akoestiek in de lange gangen zou verhelpen. Een onmogelijk verzoek, zo zou je zeggen, aangezien te betwijfelen valt of er zoiets als een ‘functioneel kunstwerk’ bestaat. Driessen + Van Deijne ontwikkelden panelen van 2.39m hoog, wisselend van breedte, tussen de 20 en 120 cm, en variërend in dikte van 2,8 tot 7,2 cm. (8 gangen in totaal 196 panelen).
Na een oriënterende fase gaan Driessen + Van Deijne zelf aan de slag met stoffen en andere materialen. Driessen, die als mode-ontwerper is opgeleid, opent liefdevol een platte doos. Erin zitten stalen en proefjes waarin ze heeft geëxperimenteerd met, onder meer, strijkvlieseline gekleurd met ecoline. Naar de randen van de stof toe wordt de bruine kleurstof Het viel niet mee de verschillende belangen en invalshoeken met elkaar te verenigen, zo benadrukt Frans Bauduin, rechter, lid van de kunstcommissie van de rechtbank en betrokken bij het project van Driessen + Van Deijne. Hij roemt vooral het innovatieve karakter van hun werk. Nieuwe materialen en technieken zijn aangewend. Bauduin wijst op de eeuwenoude traditie van gobelins, wandkleden waarin scènes uit het dagelijks leven werden geborduurd. In navolging hiervan werden de muren van de zittingzalen van de Bossche rechtbank, bijvoorbeeld, met wandkleden behangen. Even later laat hij in het Amsterdamse hoofdgebouw van justitie een kleed van kunstenaar Toon Verhoef zien. Binnen deze geschiedenis betekent het ontwerp van Driessen + Van Deijne een belangrijke, nieuwe en alleszins spannende stap.
Tekst: Ilse van Rijn voor SMAAK, Foto’s Interieur: Maarten Noordijk, Architect: Jan Bakers, Bakers architecten, Ontwerp: driessen+vandeijne, Supervisie: Atelier Rijksbouwmeester, RGD: Ab de Wit, Kunstcommissie rechtbank: Frans Bauduin, Uitvoering: Rick van der Heul, Foto’s originelen: Michiel Vijselaar
Zeilkarren hoofdkantoor PGGM, Zeist
WIND EN DE SCHITTERING VAN ZONLICHT
Flexibele zeilkarren met hun uitgerolde zeilen aan de horizon, wind en de schittering van zonlicht. Dat beeld riep de ruimte bij ons op.
Zo gebeurde het dat we niet met een gordijn kwamen op de vraag van PGGM om een scheidingselement te maken voor in het auditorium, maar met zeilen en bolderkarren.’ Het ontwerp van Hil Driessen en Toon van Deijne bestaat uit twee delen: zeilkarretjes, bedoeld voor het auditorium, en bolderkarren, die dienen voor opslag van de zeilkarretjes. Voor het patroon kozen ze voor warme tinten, gefotografeerd vanuit rond opgebouwde vormen textiel, die refereren aan de schittering van het zonlicht dat door de gestanste gaten in de corten stalen gevelbekleding het auditorium binnendringen.
PGGM vroeg ons de ruimte niet dicht te timmeren, maar juist zoveel mogelijk open te houden. Het nieuwe gebouw heeft een open bedrijfsstructuur, niemand heeft een eigen werkplek. Voor onze karretjes geldt hetzelfde, ze zijn overal inzetbaar. Ze ontstonden uit praktische overwegingen, om de zeilen in op te bergen wanneer ze niet gebruikt worden. We wilden eerst kisten maken, maar gedurende ons overleg met de kunstcommissie kwamen we op een verrijdbare kar uit, die je ook als stameubel zou kunnen gebruiken. Dat biedt veel meer mogelijkheden. Tijdens de oplevering van de bolderkarren kreeg de facilitaire dienst spontaan allemaal ideeën. Wij vinden het heel erg belangrijk, als ons ontwerp wordt overgenomen door de mensen die ermee gaan werken. Het is mooi als een werk helemaal opgaat in zijn omgeving.
Foto’s Interieur: driessen+vandeijne, Architect : Josep Lluis Mateo, MAP architects, Barcelone, Spanje, Ontwerp: driessen+vandeijne, Kunstadviseur: Q Kunst, Veronique Baar en Valuessuport, Steven de Haas, Uitvoering: Theo Thoonen Timmerwerken en Wouters Metaalproducties, Foto’s originelen: Michiel Vijselaar
Autumn Birch, Veika/DIMENSE
AUTHUMN BIRCH, driessen+vandeijne in samenwerking met DIMENSE.
Een jacquardweefsel voor een wandbespanning was uitgangspunt voor Autumn Birch. De achterzijde van de jacquard toont draden die zich niet voegen in het weefsel, maar loshangen tussen geweven gedeelten. De toevallige schikking van deze ‘slapende draden’ zorgt voor een rijke nuancering in texturen, schaduwen en glanseffecten. Een uitvergrote foto van de draden werd door DIMENSE vertaald naar een digitale print voor behang op groot formaat. De toevoeging van 3D-oppervlaktexturen verschaft het behang tastbare diepte. DimenseTM is een milieuvriendelijke technologie, gebaseerd op latexinkten van de eco-vriendelijke en PVC-vrije structuurvormend EcodecoTM media.
Foto’s: Michiel Vijselaar, Ontwerp: driessen+vandeijne, Uitvoering: Veika, Lithouwen
Stijlkamers en de akoestische panelen Janskerkhof 2/3, Universiteit Utrecht
DE JANSKERKHOFPANELEN, UNIVERSITEIT UTRECHT
Driessen+van Deijne ontwierpen voor Janskerkhof 2/3, wandbespanningen voor twee “stijlkamers” en een serie akoestische wandpanelen voor ruimtes door het gehele gebouw. Het Janskerkhofcomplex dient als onderwijsgebouw voor rechtsgeleerdheid en als huisvesting voor het bureau van de faculteit Recht, Economie, Bestuur en Organisatie van de Universiteit Utrecht. De akoestische panelen werden in series van twee tot veertien exemplaren in de ruimtes geplaatst. De kleuren van de panelen zijn globaal gerelateerd aan bepaalde ruimten en functies van die ruimten. Gangen en verkeersruimten hebben geelgekleurde panelen gekregen. In de onderwijsruimtes kwamen blauwe panelen. Grijs is toegepast in bespreekruimtes, de receptie en de ruimte voor studentenvereniging Aletheia.Het aantal vierkante meter paneel per ruimte werd gedicteerd door akoestische behoeften. Vanuit deze behoeften werd het aantal vierkante meter verdeeld over een aantal panelen. Series panelen van verschillende maten, maar met dezelfde kleur werden verticaal, horizontaal en ook wel verspringend opgehangen. In het vluchtige voorbijgaan ogen de beelden op de panelen abstract, maar als je er bij blijft stilstaan blijken het foto’s van concrete objecten. De ontwerpers lieten zich inspireren door de lange geschiedenis van het gebouw: het voormalig Minderbroedersklooster was vergaderzaal van de Staten van Utrecht, kazerne en anatomisch-zoölogisch laboratorium, en is sinds 1816 in gebruik bij de Universiteit Utrecht. Beelden gerelateerd aan deze geschiedenis: o.a. opgerolde lintjes lood die de glas-in-loodramen op hun plaats houden, gestapelde wetboeken, opgerolde akten met touw en zegel, kalligrafieën en inktvlekken waren uitgangspunt voor assemblages die in de studio gemaakt en gefotografeerd werden. Deze composities werden uitvergroot en met zeer hoge resolutie afgedrukt op de geluidsabsorberend panelen.Bekijk je de panelen met aandacht, dan herken je structuren van weefsels en bindingen, geknoopte stukjes draad, rafelranden en over elkaar gelegde lagen textiel. Verder valt de texturele rijkheid en gelaagdheid op: er is scherpte en onscherpte, vlakheid en de illusie van ruimte, absorptie en reflectie, en er zijn vervaagde en verzadigde, haast vochtige, kleurvlakken. Wanneer de focus zich verbreedt en de panelen, naast of boven elkaar geplaatst, zich tot elkaar verhouden, ontstaan nieuwe atmosferische composities met suggesties van beweging en landschappelijkheid.De zintuigelijke ervaring van de panelen is avontuurlijk en afwisselend; dan herken je op de afbeelding plots een stukje rafelig touw, ergens anders is de golvende beweging die de panelen samen uitbeelden opvallend, dan vallen overeenkomsten in ritme van een lambriseringbetimmering of balustraderand en de panelen weer op. Driessen+van Deijne lieten zich in hun keuzes voor compositie en plaatsing van de panelen mede inspireren door de eigenaardigheden van de ruimten. Door middel van variatie in kleur, textuur, afmetingen en compositie verschaffen de panelen articulatie aan de ruimtes en oriëntatie in het labyrintische gebouw.
Van vrije compositie is weinig sprake bij de wandbespanningen in kamer 001. De 18de-eeuwse wandbetimmering van deze vergader- en ontvangstkamer kent een symmetrische indeling waarbij in de wand vakken open gelaten zijn voor bespanningen. Hiervoor gebruikten Driessen+van Deijne ook foto’s die zij van materiaalcomposities maakten, maar om aan te sluiten bij de stijl, geschiedenis en statuur van de ruimte werden de uitvergrote foto’s eerst vertaald naar een jacquardweefsel. Daarna werd het weefsel gefotografeerd en werden de foto’s op de stof gedrukt die in de wandbetimmering werden gespannen. Je ziet hier dus weefselbindingen die in een weefsel weergegeven worden. Door deze extra weergavelagen ogen de bespanningen nog abstracter en suggestiever dan de akoestische panelen. De woeste bewegelijkheid van de grillige vormen wordt mede in toom gehouden door het overnemen van de symmetrische indeling van de neoclassicistische wandbetimmering. Een reeks “spiegelingen” en ritmes die gevormd worden door de symmetrische distributie van de bespanningen zorgen voor een statische dynamiek waarbij er rust ontstaat en men zich niet overweldigt voelt door de expressieve vormen. De gele kleur van het gefotografeerde weefsel sluit aan bij de goudgekleurde ornamenten in de ruimte. Zwiepende lijnen in de bespanningen lijken de gouden guirlandes boven de schouwspiegel in de ruimte voort te zetten.
Kamer 002, die direct naast 001 is gesitueerd, heeft een zelfde paneel- en lijstbetimmering die symmetrisch over de wanden is verdeeld. In deze veel kleinere, meer vierkante kamer, zijn de ornamenten die in de vorige ruimte goudgekleurd waren, in een lichte tint blauw geschilderd. De kamer heeft bespanningen gekregen met een donkerder, warmer kleurpalet waarin een bronzig grijs overheerst. Driessen+van Deijne gebruikten de gefotografeerde achterzijde van het weefsel uit kamer 001 voor de bespanningen in 002. De achterkant van het weefsel laat draden zien die zich niet voegen in het weefsel, maar loshangen tussen geweven gedeelten. Die “slapende draden” liggen lukraak op en over elkaar en de toevallige schikking zorgt voor een rijke nuancering in texturen, schaduwen en glanseffecten die het oppervlak “diepte” verschaft. Sloten in de vorige ruimte de kleuren van betimmering en bespanning bij elkaar aan, in 002 contrasteren lichte betimmering en de donkere bespanning. Daardoor ontstaat een doorkijkeffect, waarbij het lijkt of de bespanningen zicht bieden op een andere, abstract atmosferische, ruimte. Voor zowel de panelen als de bespanningen werd uit dezelfde verzameling van slechts 20 afbeeldingen geput. Door de eenheid van thema en beeldtaal is er door het gehele complex een lijn uitgezet en zijn Driessen+van Deijne er in geslaagd de zeer verschillende ruimten van Janskerkhof 2/3 met elkaar te verbinden.
Foto’s Interieur: Maarten Noordijk, Tekst: Miegiel Loeffen, Architect: Annette Marx, Marx&Steketee architecten, Ontwerp: driessen+vandeijne, Adviseur: DPA /Cauberg Huygen, Uitvoering: Print Unlimited, Fons van der Laar stoffering, Oostendorp Interieur-en Meubelstoffering, Foto’s maquette: Michiel Vijselaar.
